ภาควิชาเวชศาสตร์ป้องกันและสังคมก่อตั้งขึ้นพร้อมกับคณะแพทยศาสตร์มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒในปี พ.ศ. 2529 ในรัฐบาลของ พณฯ พลเอกเปรม ติณสูลานนท์ ตามกระแสสังคมที่ต้องการให้มีการเรียนการสอนหลักสูตรแพทยศาสตร์เน้นพื้นที่จริงให้มาก ซึ่งแพทยสภาได้กำหนดหน่วยกิจของภาควิชาเวชศาสตร์ป้องกันและสังคมให้มีมากถึง 24 หน่วย (โรงเรียนแพทย์อื่น ๆ ในขณะนั้นมีจำนวนหน่วยกิจประมาณ 9–12 หน่วย) จึงอนุมัติให้มีการก่อตั้งโรงเรียนแพทย์แห่งนี้ในกรุงเทพมหานครได้ โดยเริ่มแรกมีสำนักงานอยู่ที่ตึกมหาวชิราวุธ วชิรพยาบาล ถนนสามเสน เขตดุสิต กรุงเทพมหานคร
          ภาควิชาเวชศาสตร์ป้องกันและสังคมเริ่มมีนิสิตชั้นปีที่ 2 ออกภาคสนามครั้งแรกในเดือนมีนาคม 2530 ที่อำเภอปราณบุรี ร่วมกับภาควิชาภูมิศาสตร์ คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ และอีก 3 ปีต่อมาออกภาคสนามที่ จ.นครนายก (อ.ปากพลี), จ.เลย (อ.นาแห้ว) และ จ.เพชรบูรณ์ ตามลำดับ หลังจากนั้นออกภาคสนามเพียงคณะเดียวโดยเริ่มที่ จ.ตาก ปีต่อมาออกที่ จ.อยุธยา จนกระทั่งถึงปัจจุบัน